Ungmennasamband Skagafjarðar er 110 ára í dag.

Ungmennasamband Skagafjarðar var stofnað 17. apríl 1910 og fagnar því 110 ára afmæli sínu í dag.

Bráðabirgðastjórn hafði setið frá 20. febrúar sama ár, en boðað var til stofnfundar 17. apríl. Stofnfélög voru Ungmennafélagið Æskan Staðarhreppi, Ungmennafélagið Framför Lýtingsstaðahreppi og Ungmennafélagið Fram Seyluhreppi. Fyrsta stjórn sambandsins var skipuð; Brynleifur Tobíasson formaður, Árni J Hafstað ritari og Jón Sigurðsson gjaldkeri. 

Þegar líða tók á öldina fjölgaði aðildarfélögunum og starfsemin efldist á allan hátt.  Þessi félög gengu í sambandið fyrstu 50 árin:

• Ungmennafélagið Hegri Rípurhreppi 1917
• Ungmennafélagið Höfðstrendingur Hofsós 1917
• Ungmennafélagið Tindastóll 1924
• Ungmennafélagið Glóðafeykir Akrahreppi 1952
• Ungmennafélagið Geisli Óslandshlíð1947
• Ungmennafélagið Framsókn Viðvíkursveit 1914-20
• Ungmennafélagið Von í Stíflu 1933
• Ungmennafélag Holtshrepps 1947
• Ungmennafélagið Hjalti Hjaltadal 1932
• Ungmennafélag Hagnesshrepps 1947
• Ungmennafélagið Bjarmi Goðdalasókn 1924-36
• Ungmennafélagið Grettir 1956

Starfsemi sambandsins var að vonum ekki sérlega fjölbreytt fyrstu árin. Þó má nefna að það stóð fyrir Sumarmótum svokölluðum. Þar voru flutt erindi og tekið þátt í kappreiðum. Eins stóð sambandið fyrir fræðslu og fór á milli aðildarfélaga með ýmis erindi. Auk þess stóð sambandið að því að auka áhuga almennings á íþróttum. Sund var snemma á dagskrá og lagði UMSS fjármagn til að endurgera Steinsstaðasundlaug og var þar aðalsundkennsla fram um nokkurt árabil. Þetta var fyrsta steinsteypta sundlaugin í Skagafirði. Seinna var svo gerð laug í Varmahlíð.

Mótahald varð seinna mikið og öflugt, héraðsmótin á 17. júní þóttu stórhátíðir, haldið var úti sér knattspyrnuliði um tíma og settar upp leiksýningar svo eitthvað sé upp talið. Héraðsþjálfarar í frjálsum og knattspyrnu voru fastir liðir svo árum skipti og þjálfuðu þeir vítt og breytt um héraðið. Héraðsþjálfarafyrirkomulagið var sér kapítuli útaf fyrir sig og fengu þá krakkar í sveitum sem þéttbýli að spreyta sig í frjálsum og knattspyrnu. Voru æfingar víða, við Ketilás í Fljótum, Hofsósi, Efra-Ási í Hjaltadal, á Vallarbökkum, á Steinsstöðum, Varmahlíð og Sauðárkróki svo einhverjir staðir séu nefndir. Eins var spilaður handbolti um tíma bæði á Sauðárkróki og Hofsósi. Margir mjög færir og góðir þjálfarar voru við störf þessi sumar þegar þetta fyrirkomulag var við líði. Lagðist það af á níunda áratugnum. Að mörgu leiti er eftirsjá í þessu fyrirkomulagi því með þessu móti var hægt að ná til enn fleiri ungmenna þó aðstaða til æfinga væri oft fátækleg. Stundum verða menn að hugsa hvort sé betra að ná til fleiri þó aðastæður séu frumstæðar eða ná til færri við fullkomnar aðstæður. Spurning sem á rétt á sér á öllum tímum.

Ekki er ofsögum sagt þó eitt nafn sé tengt UMSS öðru fremur hér í héraði en það er Guðjón Ingimundarson sem var einn af ötulustu brautryðjendum í Skagfirsku íþróttalífi svo áratugum skipti. Guðjón sat í stjórn Ungmennasambands Skagafjarðar í 31 ár þar af 29 ár (1944-1973) sem formaður. Eins sat Guðjón í stjórn Ungmennafélags Íslands um tíma og var þar varaformaður. Ekki þarf því að orðlengja það mikið hve mikil og djúp spor Guðjón markaði í Skagfirskt íþróttalíf með krafti sínum og dugnaði sem á fáan sinn líka. Hann stóð meðal annars fyrir því að sundlaug var reist á Sauðárkróki á sjötta áratugnum. Sundíþróttin var alla tíð hans aðaláhugamál. Fyrir hans tilstilli og með aðstoð margra annarra ötulla manna var haldið landsmót UMFÍ á Sauðárkróki árið 1971.

Landsmótið 1971 er eitt af mestu skrautfjöðrum í hatti UMSS. Það tókst með miklum ágætum og mættu 8-10 þúsund manns á mótið. Keppendur voru tæplega 500 og kepptu í 7 mismunandi greinum. Skagfirðingar stóðu sig vel og sendu keppendur í flestallar greinar og náðu 5. sæti í stigakeppni mótsins. Fyrir mótið 1971 var gert stórátak í uppbyggingu keppnisaðstöðu á Sauðárkróki og grasvöllurinn var tekinn í notkun fyrir mótið. Sá völlur var notaður sem aðalvöllur til ársins 2004 þegar núverandi aðstaða var tekin í notkun. Körfubolti og handbolti voru spiluð utandyra á mótinu og byggður bráðabirgða körfuboltavöllur. Keppendur og áhorfendur héldu til á tjaldsvæðinu á Nöfum sem notað hefur verið á stórmótum síðar með góðum árangri.

Frjálsíþróttalíf á vegum og undir merkjum UMSS hefur lengi verið öflugt. Á tíunda áratug síðustu aldar efldist það sem aldrei fyrr með veru Gísla Sigurðssonar sem yfirþjálfara og prímusmótors í starfinu til margra ára. Hingað löðuðust líka gríðarlega góðir íþróttamenn og konur sem skipuðu sér sess á alþjóðavísu. Má þar nefna Jón Arnar Magnússon og seinna Sunnu Gestsdóttur. Starfið heimafyrir varð líka gríðarlega öflugt og smitaði árangur hinna bestu út frá sér. Lið UMSS varð líka á þessum árum með þeim albestu á landinu og í Bikarkeppni Frjálsíþróttasambandsins náði liðið best í 2. sæti.

Árið 2004 líður Skagfirskri íþróttahreyfingu sennilega seint úr minni. Það ár voru haldin tvö landsmót á Sauðárkróki með þriggja vikna millibili. Fyrst var stóra landsmótið í 2. viku júlímánaðar og svo unglingalandsmótið um Verslunarmannahelgina. Bæði mótin tókust með eindæmum vel og voru Skagfirðingum til mikils sóma. Byggður hafði verið nýr íþróttavöllur sumarið áður og var hann tilbúin til notkunar á mótinu. Sannaðist þar endanlega að íþróttasvæðið á Sauðárkróki er eitthvert það besta á landinu þegar kemur að því að hýsa margar keppnisgreinar á litlu svæði og ekki sé nú talað um þegar fólk þarf að vera í tjaldbúðum. Skagfirska íþróttafólkið stóð sig með afbrigðum vel á þessum mótum og vann til fjölda verðlauna og endaði í heildarstigakeppni stóra landsmótsins í 2. sæti. Stóra mótið hafði vaxið heldur betur frá mótinu 1971 en nú voru keppendur 1560 og mótsgreinar nítján. Á Unglinglandsmótið mættu um 1250 keppendur. Mótin voru því orðnir risavaxnir atburðir og gestir á annan tug þúsunda á hvoru móti fyrir sig.

Fjórða landsmótið sem haldið hefur verið í Skagafirði var svo um Verslunarmannahelgina 2009. Þá kom sér vel að frjálsíþróttavöllurinn var ekki nema 5 ára gamall og þurfti því að ráðast í sáralitlar framkvæmdir til að gera mótið að veraleika og virkilega góðu móti. Eins og hin mótin tókst þetta mót með glæsibrag, keppendur um 1500 og gestir um 10 þúsund. Enn á ný sannaði íþróttasvæðið og aðstaðan sig og að Skagfirðingar kunna að standa að stórmótahaldi. Fimmta landsmótið var svo haldið um Verslunarmannahelgina 2014. 

Árið 2018 var haldið Landsmótið á Sauðárkróki dagana 12.-15. júlí. En þá var haldið í fyrsta sinn sameiginlegt Landsmót UMFÍ og 50+ mót UMFÍ. Inn í því móti var einnig haldið Meistaramót Íslands í frjálsum íþróttum dagana 14.-15. júní á Sauðárkróksvelli.

Starfsemi UMSS í dag er öflug og er það samstíga öflugu íþróttastarfi innan héraðsins sem sýnir sig í þeirri áræðni að takast á við að halda tvö landsmót á sama árinu. Hefðbundin starfsemi er nokkurt mótahald ár hvert í frjálsum, sundi og hestaíþróttum. Eins er hluti af starfsemi sambandsins að halda uppi samskiptum við UMFÍ og ÍSÍ.

Ungmennasambandið hefur á seinustu árum lagt höfuðáhersla á að hvetja Skagfirska keppendur til keppni á landsmótum UMFÍ. Á það við um bæði mótin sem UMFÍ stendur fyrir og eru unglingalandsmótin nú árlega. Ungmennasambandið hefur niðurgreitt hluta keppnisgjalda til að gera keppendum betur kleift að taka þátt í mótunum.

Í dag eru 10 aðildarfélög innan UMSS, þrjú ungmennafélög Hjalti, Neisti og Tindastóll, Ungmenna- og Íþrótttafélagið Smári, Hestamannafélagið Skagfirðingur, Íþróttafélagið Gróska, Golfklúbbur Sauðárkróks, Bílaklúbbur Skagafjarðar, Vélhjólaklúbbur Skagafjarðar og Siglingaklúbburinn Drangey. En hinum almennu ungmennafélögum hefur fækkað mikið síðustu 20 árin og önnur félög komið í staðinn.

Stjórn UMSS er Klara Helgadóttir formaður, Gunnar Þór Gestsson varaformaður, Sigríður Fjóla Viktorsdóttir gjaldkeri, Þorvaldur Gröndal ritari og Sigmundur Jóhannessson meðstjórnandi.